Giải pháp này mới được triển khai những năm gần đây tại các tỉnh miền Trung: những nơi chịu ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, tình trạng thiếu nước tưới ngày càng nghiêm trọng, ảnh hưởng rất lớn đến sản xuất nông nghiệp.
Việc vận động người dân sử dụng nước tiết kiệm, áp dụng công nghệ tưới tiết kiệm nước cho cây trồng đang là giải pháp hiệu quả để phòng, chống hạn hán
Thực trạng hạn hán, thiếu nước tưới tại các tỉnh miền Trung
Theo Viện Khoa học thủy lợi, Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn, tại các tỉnh miền Trung, tình trạng thiếu nước và hạn hán thường xuyên xảy ra hơn trước. Lượng mưa trong khu vực thiếu hụt từ 30 đến 50% so với trung bình nhiều năm, lượng nước bề mặt bốc hơi do nắng nóng, nguồn nước mặt và nước ngầm trở nên cạn kiệt.
Trong các năm 2015, 2016, nguồn nước tại các công trình thủy lợi đặt mức rất thấp, chỉ chiếm 30 đến 80 % dung tích thiết kế, dẫn đến nhiều tỉnh lâm vào tình trạng thiếu nước nghiêm trọng.
Nhiều năm, vào mùa khô, mỗi năm có tới 2 tháng đến 3 tháng liên tục nắng nóng, không có mưa, sông suối khô hạn. Việc thiếu nguồn nước tưới khiến hàng chục nghìn héc-ta đất trồng lúa không thể gieo cấy, năng suất cây trồng giảm.
Công nghệ tưới nhỏ giọt
Để ứng phó thời tiết khắc nghiệt, những năm gần đây, các tỉnh ở miền Trung đã đầu tư xây dựng một số công trình hồ chứa nước, đào ao trữ nước, kiên cố hóa kênh mương, thực hiện các biện pháp tưới nước tiết kiệm.
Theo trung tâm khuyến nông quốc gia, việc áp dụng giải pháp tưới tiên tiến, tiết kiệm nước có thể làm tăng 10 đến 40% năng suất, giảm 20 đến 50% chi phí công chăm sóc.
Tại Quảng Bình, tỉnh đã có nhiều giải pháp giúp người dân phòng, chống hạn, trong đó việc sử dụng công nghệ tưới tiết kiệm nước cho một số loại cây trồng như hồ tiêu, cây ăn quả, rau màu,… nhằm làm tăng giá trị trên một đơn vị diện tích trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng nghiêm trọng.
Ông Lưu Đức Ngọc, chủ trang trại hồ tiêu Thương Ngọc ở thị trấn Nông trường Việt Trung, huyện Bố Trạch – Quảng Bình là người tiên phong trong ứng dụng mô hình tưới nhỏ giọt cho cây hồ tiêu.
Hệ thống gồm 3 bộ phận: máy bơm, bộ điều khiển trung tâm và đường ống nhỏ giọt được đặt theo các luống cây. Nước được bơm vào bồn, dẫn tới hệ thống ống đặt khắp vườn, rồi phun ra từ các lỗ nhỏ trên ống với một lượng vừa đủ để giữ ẩm cho cây hồ tiêu và không thất ra ngoài.
Nếu trước đây, cần nhiều người để tưới, thì nay chỉ cần một người vặn van xả nước đã đủ cho hơn 2.000 gốc tiêu diện tích hơn 2ha của gia đình.
Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn đã thực hiện thành công nhiều mô hình tưới kiệm nước trên một số cây trồng như cà phê, dứa, hồ tiêu,… bước đầu mang lại hiệu quả cao, được người nông dân ứng dụng rộng rãi tại các tỉnh miền Trung